azatlık ittifakı ne demek?

Azatlık İttifakı, kısaca Azatlık 2005 tarihinde 2005 Azerbaycan genel seçimleri öncesi Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi tarafından kurulan seçim ittifakı. Önceleri "Üçlük" ve "Uğur" adlanmıştır. İttifak turuncu devrimlerden etkilenerek rengini turuncu olarak belirledi. Dışarıdan Azerbaycan Halk Partisi tarafından desteklendi, AHP genel başkanı Penah Hüseyn istifa ederek bağımsız siyasetçi olarak İttifaka katıldı. İttifaktan Merkezi Seçim Komisyonu tarafından açıklanan resmi sonuçlarca 7, Anayasa Mahkemesi tarafından açıklanan resmi sonuçlarca ise 5 milletvekili seçildi. Müsavat Partisinin seçimleri boykot etmemesi üzerine Azatlık İttifakının feshi söz konusu olsa da 17 Şubat 2006 tarihinde Azatlık İttifakı yeniden AHCP, ADP, VİP ve ALP tarafından siyasi ittifak olarak kuruldu. 2010 Azerbaycan genel seçimlerinde AHCP'nin ittifak dışında olan Müsavat'la yeni ittifak kurması sebebiyle Azatlık İttifakı feshedildi.

Tarihçe

2005 Azerbaycan genel seçimleri

Azatlık İttifak seçimlere 116 adayla katıldı. 9 seçim çevresinde aday çıkarmadı.¹ Üye partilerden AHCP 39, ADP 36, Müsavat ise 41 adayla katıldı. Ayrıca İttifak 17 sayılı Yasamal İkinci seçim çevresinde Millî Birlik Hareketi başkanı, Azerbaycan Liberal Partisi lideri Lale Şevketi, 37 sayılı Nizami 1. seçim çevresinde (Gence) Cengiz Sadıkov'u destekledi.

Seçimlerden önce Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi eski başkanı, Azerbaycan Demokrat Partisi genel başkanı Resul Guliyev'in Bakü'ye dönmesi planlandı. Resul Guliyev'in geliş planı ilan edildikten sonra hükûmet tarafından olası darbeye karşı güvenlik önlemleri alındı. Resul Guliyev'in içinde bulunduğu uçak Bakü'ye iniş izni alamadığı için Ukrayna’nın Simferopol kentine inmek zorunda kalır.Ukrayna’da tutuklanan Resul Kuliyev ABD ve uluslararası kuruluşların baskısı ile üç gün sonra salı verilir.

2011 yılında Strazburg mahkemesi onun 2005 yılında milletvekili seçildiğine dair hüküm vermiştir.

Seçim sonuçları Merkezi Seçim Komisyonu tarafından açıklandığında Azatlık İttifakından 7 ortak aday milletvekili seçildi; 3'ü Müsavat, 3'ü AHCP, 1'i bağımsız aday.Sırasıyla 8 sayılı Binegedi Birinci seçim çevresinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Arzu Sametbeyli, 18 sayılı Nerimanov-Nizami seçim çevresinden ortak aday, AHCP üyesi Cemil Hasanlı, 31 sayılı Surahanı İkinci seçim çevresinden ortak aday, AHCP genel başkanı Ali Kerimli, 34 sayılı Hatai İkinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Nesib Nesibli, 41 sayılı Sumgayıt Birinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat üyesi İkram İsrafil, 63 sayılı Sabirabad Birinci seçim çevresinden ortak aday, bağımsız siyasetçi Penah Hüseyn, 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevresinden ortak aday, AHCP Yüksek Meclis Başkanı Gulamhüseyn Alibeyli,²³

Genel durumda Millî Meclis'te Müsavat'ın 5, AHCP'nin 3 üyesi milletvekili olacaktı. Seçimlere şaibe karıştı iddiasıyla AHCP yönetimi, başta Ali Kerimli ve Gulamhüseyn Alibeyli seçim sonuçlarını protesto etti. MSK tarafından 4 seçim bölgesinde seçim sonuçları iptal edilmişti. İtirazlar üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 125 seçim çevresinden 6'sında seçim sonuçlarını iptal etti. Aralarında 31 sayılı Surahanı İkinci ve 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevreleri de olduğu için Azatlık İttifakı milletvekili sayısı 5'e indi.⁴ Müsavat Partisi Millî Meclis'e gitmeye karar verse de, AHCP Millî Meclis'i protesto etti. Penah Hüseyn ve Cemil Hasanlı da Millî Meclis'e gitmeye karar verdi. Partisinden Yaz 2005 tarihinde istifa eden Cemil Hasanlı'nın istifası seçimler sonrası kabul edildi. Millî Meclis'te 4 Müsavat üyesi ve Penah Hüseyn resmi olmayan Müsavat Milletvekilleri Grubu'nu oluşturdu. Penah Hüseyn MMG Grup Koordinatörü seçildi.

2010 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2005 Azerbaycan genel seçimlerinde ADP genel başkanı Resul Guliyev'in resmen milletvekili seçildiğini ilan etti.

Adaylar

Aşağıdaki liste Azatlık İttifakının 125 seçim çevresinden ortak adaylarının ve desteklediği adayların (farklı planda) listesidir.⁵

Seçim Çevresi	Aday	Siyasi Parti
1 sayılı Şerur-Sederek	Namized Seferov
2 sayılı Şerur	Vagıf Mahmudov
3 sayılı Babek-Kengerli	Şergiye Mammadova
4 sayılı Nahçıvan Şehir	Zeynal Fetullayev
5 sayılı Şahbuz-Babek	Bedrettin Guliyev
6 sayılı Culfa-Babek	Elbrus Guliyev
7 sayılı Ordubad-Culfa	Heşim İskenderli
8 sayılı Binegedi 1.	Arzu Sametbeyli
9 sayılı Binegedi 2.	Serdar Celaloğlu
10 sayılı Binegedi 3.	İlham Hüseynli
11 sayılı Karadağ	İtibar Guliyev
12 sayılı Karadağ-Binegedi-Yasamal	<s>Solmaz Alaskerova</s>
13 sayılı Azizbeyov 1.	Midhet Abbasov
14 sayılı Azizbeyov 2.	Hasret Rüstemov
15 sayılı Yasamal 1.	Mammad Zeynalov
16 sayılı Yasamal 2.	Akif Nağı
17 sayılı Yasamal 3.	Lale Şevket
18 sayılı Nerimanov-Nizami	Cemil Hasanlı
19 sayılı Nerimanov 1.	Sülhettin Ekber
20 sayılı Nerimanov 2.	İsa Gamber
21 sayılı Nesimi 1.	Fuad Mustafayev
22 sayılı Nesimi 2.	Murat Sadettinov
23 sayılı Nesimi-Sebail	Zemine Dünyamalıyeva
24 sayılı Nizami 1.	Nurettin Mammadli
25 sayılı Nizami 2.	Kurban Mammadov
26 sayılı Sabuncu 1.	Aydın Guliyev
27 sayılı Sabuncu 2.	Halettin İbrahimli
28 sayılı Sabuncu 3.	Rauf Arifoğlu
29 sayılı Sebail	Hasan Kerimov
30 sayılı Surahanı 1.	Vurgun Eyyup
31 sayılı Surahanı 2.	Ali Kerimli
32 sayılı Surahanı 3.	Kamil Nerimanoğlu
33 sayılı Hatai 1.	Gabil Hüseynli
34 sayılı Hatai 2.	Nesib Nesibli

35 sayılı Hatai 3.	Fuat Kahramanlı
36 sayılı Hatai 4.	Resul Guliyev
37 sayılı Nizami 1. (Gence)	Cengiz Sadıkov
38 sayılı Nizami 2. (Gence)	Cihangir Emirhanlı
39 sayılı Kepez 1. (Gence)	Elman Mevsimov
40 sayılı Kepez 2. (Gence)	Ramiz Orucov
41 sayılı Sumgayıt 1.	İkram İsrafilov
42 sayılı Sumgayıt 2.	Flora Kerimova
43 sayılı Sumgayıt 3.	Elman Salayev
44 sayılı Sumgayıt-Abşeron	Neriman Kasımoğlu
45 sayılı Abşeron	İtibar Talipli
46 sayılı Ali Bayramlı	Tayyip Guliyev
47 sayılı Mingeçevir	Azatlık İttifakı ortak aday çıkarmadı.
48 sayılı Yevlah	Şeker İskenderova
49 sayılı Yevlah-Mingeçevir	Ali Refiyev
50 sayılı Kobustan-Hızı-Kuba	Reşit Mansurov
51 sayılı Kusar	Abdulelim Ahmedov
52 sayılı Kuba	Ayten Alekberova
53 sayılı Kuba-Kusar	Vagıf Şirinov
54 sayılı Deveci-Siyezen	Bahettin Hazıyev
55 sayılı Haçmaz Şehir	Melahat Mürşütlü
56 sayılı Haçmaz Köy	Azer Hasret
57 sayılı Kürdemir	Akif İslamzade
58 sayılı Hacıgabul-Kürdemir	Eyyup Umudov
59 sayılı Salyan	Emil Mammadov
60 sayılı Salyan-Neftçala	Mirzağa Ahundov
61 sayılı Neftçala	Ferman Hüseynov
62 sayılı Saatlı	Ennağı Hacıbeyli
63 sayılı Sabirabad 1.	Penah Hüseyn

Seçim Çevresi	Aday	Siyasi Parti
64 sayılı Sabirabad 2.	Haluk Bahadır
65 sayılı Saatlı-Sabirabad	Alihüseyn Rahimov
66 sayılı Bilesuvar	Akif Şahbazov
67 sayılı Celilabad Şehir	Azatlık İttifakı ortak aday çıkarmadı.
68 sayılı Celilabad Köy	Şahbaz Karayev
69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı	Gulamhüseyn Alibeyli
70 sayılı Masallı Şehir	Eynulla Zalıyev
71 sayılı Masallı Köy	Gülağa Aslanlı
72 sayılı Yardımlı-Masallı	Tevfik Guliyev
73 sayılı Lenkeran Şehir	Alövset Talışhanlı
74 sayılı Lenkeran Köy	Yadigar Sadıklı
75 sayılı Lenkeran-Masallı	Seyfettin Aliyev
76 sayılı Lenkeran-Astara	İltifat Rehimzade
77 sayılı Astara	Müsteceb Mammadov
78 sayılı Lerik-Lenkeran	Ağacafer Hasanlı
79 sayılı İmişli	Azatlık İttifakı ortak aday çıkarmadı.
80 sayılı İmişli-Beylegan	Ali Kasımov
81 sayılı Beylegan	Tapdık Abbas
82 sayılı Ağcabedi	Seyit Camal
83 sayılı Ağcabedi-Ağdam	Söhrab Hasanov
84 sayılı Füzuli	Kubat İbadoğlu
85 sayılı Şamahı	Taliyet Aliyev
86 sayılı İsmayıllı	Mehman Cevatoğlu
87 sayılı Ağsu-İsmayıllı	Ehtiyat Feyzullayev
88 sayılı Göyçay	Maarif Soltanov
89 sayılı Göyçay-Ağdaş	Arif Aliyev
90 sayılı Ağdaş	Cengiz Ganizade
91 sayılı Ucar	Elşen Ganiyev
92 sayılı Ucar-Zerdab	Azatlık İttifakı ortak aday çıkarmadı.
93 sayılı Berde Şehir	Nimet Aliyev
94 sayılı Berde Köy	Nevruz Salahov
95 sayılı Terter	İlham İsmail
96 sayılı Goranboy Naftalan	Elçin Rızayev
97 sayılı Goranboy-Ağdam-Terter	Nizami Mehdiyev
98 sayılı Şemkir Şehir	Fariz Caferov
99 sayılı Şemkir Köy	Şahin Necefov
100 sayılı Şemkir-Daşkesen	Mahir Esadov
101 sayılı Hanlar-Daşkesen	Cevanşir Babayev
102 sayılı Samuh-Şemkir	Elman Mevsimov
103 sayılı Gedebey	Nizami Guliyev
104 sayılı Gedebey-Tovuz	Saleh Mammadov
105 sayılı Tovuz	Tevfik Hüseynov
106 sayılı Tovuz-Kazah-Ağstafa	İsahan Aşurov
107 sayılı Kazah	Arzuman Abdulkerimov
108 sayılı Ağstafa	Sabir Azeri
109 sayılı Balaken	Muharrem Mehdiyev
110 sayılı Zagatala	Arif Hacılı
111 sayılı Zagatala-Balaken	Hikret Algayev
112 sayılı Kah	Eyyup Kerimov
113 sayılı Şeki Şehir	Cevanşir Guliyev
114 sayılı Şeki Köy 1.	Hikmet Hacızade
115 sayılı Şeki Köy 2.	Sahib Kerimov
116 sayılı Kebele	Halit Alimirzayev
117 sayılı Oğuz-Kebele	Vagıf Davudov
118 sayılı Ağdam Şehir	Nadir İsmailov
119 sayılı Ağdam Köy	Azatlık İttifakı ortak aday çıkarmadı.
120 sayılı Cebrail-Gubadlı	Refik Guliyev
121 sayılı Laçın	Hüseyn Naibov
122 sayılı Hankendi	İsi Bağırov
123 sayılı Kelbecer	Zülfikar Hüseynzade
124 sayılı Şuşa-Füzuli-Hocalı-Hocavend	Yaver Hüseyn
125 sayılı Zengilan-Kubatlı	Ramiz Rövşen

2005 Nahçıvan genel seçimleri

Azatlık İttifakı 2005 Nahçıvan genel seçimlerine de katıldı. Üye partilerden Azerbaycan Halk Cephesi Partisi 15, Azerbaycan Demokrat Partisi 13 ve Müsavat Partisi ise 16 adayla katıldı.

Nahçıvan Merkezi Seçim Komisyonu seçim sonuçlarını açıkladığında üye partilerden sadece AHCP'nin 45 sandalyelik Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisine 2 milletvekili çıkarmayı başardığı anlaşıldı. 43 sayılı Yukarı Eylis seçim bölgesinden Yüksek Meclis üyesi seçilen Ahad Caferli AHCP klasikler kanadı üyesi olduğu için KHCP'nin 2007'de devlet kaydına alınmasıyla resmen KHCP milletvekili oldu.

Diğer milletvekili Zahit İsmailov ise Azatlık İttifakı'nın ortak adayı olmuş ve 24 sayılı Nahçıvan Şehir seçim bölgesinden Yüksek Meclis üyesi seçilmişti. AHCP milletvekili Zahit İsmailov Nahçıvan'da muhalif olmanın zorlukları ve genel yolsuzluk sebebiyle 2009'da milletvekilliğinden istifa etti.⁶

Seçimler sonrası

Müsavat Partisi'nin seçim sonuçlarını kabul etmesiyle Azatlık İttifakı seçim ittifakı olarak Azatlık 9 Şubat 2005 tarihinde feshedildi, 17 Şubat 2006 tarihinde Azerbaycan Halk Cephesi Partisi genel başkanı Ali Kerimli, Azerbaycan Demokrat Partisi genel başkanı Serdar Celaloğlu, Azerbaycan Liberal Partisi lideri, aynı zamanda Millî Birlik Hareketi başkanı Lale Şevket ve Vatandaş ve İnkişaf Partisi genel başkanı Ali Aliyev Azatlık İttifakı yeniden siyasi partiler ittifakı olarak kurduldu.

7 Mart 2007 tarihined Azerbaycan Demokrat Partisi siyasi ideolojisini ve tavrını değiştiğini açıkladı. Açıklama yapan Serdar Celaloğlu artık radikal muhaliflik değil, yapıcı, uzlaşan muhaliflik yapacaklarını ilan etti. Bunun üzerine Azatlık İttifakı üyeleri ADP'yi ittifaktan ihraç etti.

2010 Azerbaycan genel seçimlerine ittifakın üyeleri ortak listeyle katılmak istese de AHCP Müsavat Partisiyle ittifak kurma kararı aldığı için Azatlık İttifakı feshedildi. AHCP seçimlere AHCP-Müsavat, ALP ve VİP İnsan Namına İttifaklarıyla katıldı. Her iki ittifak milletvekili çıkarmayı başaramadı.

Kurucu üyeler

2005

İsim	Lider
	ADP
	AHCP
	MÜSAVAT

2006

İsim	Lider
	ADP
	AHCP
	ALP
	MBH
	VİP

Seçimler

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Seçim</p></th> <th><p>Liderler</p></th> <th><p>Harita</p></th> <th><p>Oy</p></th> <th><p>Sandalye</p></th> <th><p>Durum</p></th> <th><p>Sıra</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>#</p></td> <td><p>%</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2005_Azerbaycan_genel_seçimleri" title="wikilink">2005</a></p></td> <td><hr> <p><a href="Resul_Guliyev" title="wikilink">Resul Guliyev</a></p></td> <td><hr> <p><a href="Ali_Kerimli" title="wikilink">Ali Kerimli</a></p></td> <td><hr> <p><a href="İsa_Gambar" title="wikilink">İsa Gambar</a></p></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Protestolar

Seçim sonuçlarını kabul etmeyen Azatlık 2005 yılında seri şekilde protestolar düzenlemiştir. Bu protestolara Millî Birlik Hareketi, Azerbaycan Liberal Partisi ve Azerbaycan Millî İstiklâl Partisinden de destek gelmiştir.